Kredi puanı, kredi skoru ya da kredi notu olarak bilinen, finansal kurumlar ve bankalar tarafından kullanılan, müşterilerin ve kuruluşların mali işlemlerini değerlendiren sayısal bir değerdir. Bu değerlendirme, kişilerin ve kurumların bankalarla olan finansal geçmişlerini, mevcut ekonomik durumlarını ve ödeme alışkanlıklarını kapsar. Bankalar, kredi kartı başvuruları, kredi talepleri ve diğer finansal hizmetlerde müşterilerin kredi taleplerini değerlendirirken bu notu temel alır.
Kredi skoru, kişilerin ve kuruluşların finansal güvenilirliklerinin bir göstergesi olarak kabul edilir. Bu skor, geçmişte alınan borçların geri ödeme düzenine, mevcut borç miktarına, kredi kartı ve kredi limitlerinin kullanım oranına, ve finansal geçmişteki diğer önemli unsurlara dayanır. Dolayısıyla, bu skor finansal kuruluşların, müşterilere kredi sağlarken karşılaşabilecekleri riskleri ölçmelerine yardımcı olur.
Uzun yıllardır finans sektörünün vazgeçilmez bir parçası olan kredi notu, reel sektör ve bireysel müşteriler için de önemli bir referans kaynağıdır. Yatırım yapmayı düşünen şirketler, iş ortaklıkları kuracak bireyler ve büyük alımlar yapacak olanlar için bu not, finansal karar verme sürecinde kritik bir rol oynar.
Kredi Skoru Nasıl Hesaplanır?
Kredi skoru, finansal değerlendirmelerde büyük bir rol oynayan ve Findeks tarafından çeşitli parametrelerin dikkate alınmasıyla hesaplanan sayısal bir göstergedir. Bu gösterge, kişilerin ve kurumların kredi geçmişini ve finansal sağlamlığını değerlendirirken kullanılır. Belirli bileşenlerin oranlanmasıyla oluşan bu skor, zaman içerisinde değişen ekonomik koşullar ve piyasa dinamikleri göz önünde bulundurularak dönemsel olarak güncellenir.
Bu güncellemeler, yeni ekonomik faktörlerin eklenmesini de kapsar. Ancak, kredi skorunu oluşturan temel bileşenler genellikle sabit kalmaktadır ve bunlar beş ana başlık altında toplanır:
Kredi Ödeme Alışkanlıkları (%35): Bu kategori, bireyin veya kurumun geçmiş kredi ödemelerini ne derece zamanında yaptığını gösterir. Ödeme performansı, kredi skorunun en büyük bileşenini oluşturur ve finansal güvenilirlik açısından kritik bir öneme sahiptir.
Mevcut Hesap ve Kredi Borç Durumu (%35): Bu oran, müşterinin mevcut kredi ve borç yükünü değerlendirir. Kullanılan kredi miktarı ve bu kredilerin toplam kredi limitine oranı, finansal yükümlülüklerin yönetilme biçimini yansıtır.
Yeni Alınan Kredi (%11): Bu faktör, son zamanlarda alınmış yeni kredileri inceler. Çok sayıda yeni kredi hesabının açılması, finansal istikrar açısından potansiyel bir risk olarak değerlendirilebilir.
Kredi Kullanma Yoğunluğu (%10): Mevcut kredi limitlerinin ne kadarının kullanıldığına bakar. Yüksek kullanım oranları, finansal stresin bir göstergesi olabilirken, düşük kullanım oranları mali disiplin ve iyi yönetim becerilerini gösterir.
Diğer Faktörler (%9): Bu kategori, kredi skorunu etkileyebilecek diğer çeşitli unsurları içerir. Bunlar arasında kredi çeşitliliği, hesapların yaş ortalaması ve geçmişte yaşanan mali sıkıntıların etkileri bulunur.
Kredi Skorunu Düşüren Etkenler
Kredi skorunun düşmesine neden olan birçok etken bulunur. Bu etkenler genellikle finansal davranışlar ve kararlarla ilgilidir ve bireylerin krediye erişimini ve finansal ürünlerden faydalanma koşullarını doğrudan etkiler. Kredi skorunu düşüren başlıca etkenler şunlardır:
Ödemelerin Gecikmesi: Kredi ödemelerinde yaşanan gecikmeler, kredi skorunu olumsuz etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Ödeme geçmişi, genellikle kredi skorunun belirlenmesinde en ağır basan bileşen olduğundan, düzenli ve zamanında ödemeler yapmak büyük önem taşır.
Borçların Yüksek Olması: Kredi kartları ve diğer borçlarınızın toplam limitlerine yakın miktarda kullanılması, yüksek kredi kullanım oranı olarak değerlendirilir ve bu da kredi skorunu düşürebilir. İdeal olarak, kullanılabilir kredi limitinin %30’unun altında tutulması önerilir.
Kredi Hesaplarının Kapatılması: Eski ve uzun süredir açık olan kredi hesaplarını kapatmak, kredi geçmişinin ortalama süresini kısaltabilir ve bu da skorunuzu olumsuz yönde etkiler. Kredi geçmişi ne kadar uzun olursa, o kadar iyi olarak değerlendirilir.
Yeni Kredi Başvuruları: Birden fazla kredi başvurusu yapmak veya yeni krediler almak, geçici olarak kredi skorunuzu düşürebilir. Her yeni başvuru, kredi raporunuza bir sorgulama olarak işlenir ve bu sorgulamalar skoru olumsuz etkiler.
Kredi Nedir, Kredi Çeşitleri Nelerdir?
