Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybederek bulanık hale gelmesine yol açan bir göz hastalığıdır. Bu durum yaşlanma süreciyle ilişkili olarak görülse de doğuştan gelen durumlar göz yaralanmaları bazı ilaçlar ya da sağlık problemleri de katarakt oluşumuna neden olur.
Sağlıklı bir gözde ışık doğrudan retina üzerine odaklanarak net bir görüntü oluşturur. Ancak katarakt geliştiğinde merceğin üzerindeki bulanıklık ışığın düzgün bir şekilde geçmesini engeller ve net görmeyi zorlaştırır. Bu da özellikle gece görüşünü renk algısını ve günlük görme aktivitelerini etkiler.
Katarakt Belirtileri
Katarakt başlangıçta belirgin bir şekilde hissedilmeyebilir ancak zamanla görme kalitesinde düşüş meydana gelir. En yaygın belirti görmenin giderek bulanıklaşmasıdır. Özellikle ışıklı ortamlarda arabanın farlarını ya da güneşi görürken gözde parlama ya da haleler oluşabilir. Renkler soluklaşabilir veya sararmış gibi görünebilir.
Ayrıca kataraktlı bireyler daha zor bir şekilde okuma yapabilir ve görsel detayları fark etmede zorluk yaşayabilirler. Gece görüşü de bozulur ve düşük ışık koşullarında sürüş yapmak zorlaşır. Bu belirtiler zaman içinde giderek artabilir bu nedenle kataraktı erken dönemde fark etmek gerekir.
Katarakt Tedavisi
Katarakt tedavisinde ilk seçenek genellikle gözlükle görme desteği sağlamak olsa da hastalığın ilerlemesi durumunda cerrahi müdahale gerekebilir. Katarakt tedavisinde en etkili yöntem kataraktlı göz merceğinin cerrahi olarak çıkarılması ve yerine yapay bir mercek yerleştirilmesidir. Bu işlem genellikle lokal anestezi altında yapılır ve hasta aynı gün evine döner.
Cerrahi müdahale sonrası görme genellikle hızla düzelir ancak hastanın iyileşmesi için birkaç hafta sürebilir. Ayrıca göz doktoru tarafından önerilen damlalar veya ilaçlar iyileşme sürecini desteklemek için kullanılabilir. Katarakt cerrahisi dünya genelinde en yaygın yapılan cerrahi işlemlerden biridir ve yüksek başarı oranlarına sahiptir. Tedavi edilmezse katarakt görme kaybına yol açabilir bu yüzden erken tanı ve müdahale oldukça mühimdir.
Kataraktın Nedenleri ve Risk Faktörleri
Kataraktın en yaygın nedeni yaşlanmadır. Yaşlandıkça göz merceği doğal olarak sertleşir ve saydamlığını kaybeder. Bu özellikle 60 yaş ve üzerindeki bireylerde daha fazla görülen bir durumdur. Bunun dışında katarakt gelişimine yol açabilecek birçok başka faktör de vardır. Ailevi geçmiş şeker hastalığı, göz yaralanmaları, uzun süreli ultraviyole ışık maruziyeti ve bazı ilaçların kullanımı gibi durumlar da kataraktın oluşumuna zemin hazırlar.
Özellikle şeker hastalığı vücutta aşırı şeker birikimine yol açarak göz merceğinde katarakt gelişimine neden olabilir. Ayrıca bazı ilaçlar özellikle steroidler katarakt riskini artırabilir. Doğumdan önce geçirilen bazı enfeksiyonlar da doğuştan katarakta yol açar.
Kataraktın Tanı Süreci
Katarakt tanısı göz muayenesi ile konulur. Göz doktoru hastanın görme şikayetlerini dinledikten sonra gözün iç kısmını ayrıntılı bir şekilde incelemek için oftalmoskopi gibi cihazlar kullanır. Bu muayene göz merceğinin saydamlığındaki değişiklikleri gözlemlemek ve kataraktın derecesini belirlemek amacıyla yapılır.
Ayrıca görme testleri ve gözdeki kırılma hatalarını ölçen testler de yapılabilir. Kataraktın erken evrelerinde hastaların görme keskinliği sadece hafif şekilde bozulmuş olabilir bu nedenle doktorlar genellikle göz muayenesini düzenli olarak yaparak hastalığın ilerleyişini izler. Görme kaybı belirginleşmeden önce tedaviye başlanması daha etkili bir iyileşme süreci sağlar.
Kataraktın İlerlemesi ve Komplikasyonlar
Katarakt tedavi edilmediği takdirde zamanla ilerler ve görme kaybı daha belirgin hale gelir. Başlangıçta gözlükle düzeltilebilecek olan görme kaybı kataraktın daha ileri evrelerine gelindiğinde artık cerrahi müdahale gerektirebilir. Eğer tedavi edilmezse katarakt retina üzerine yeterince ışık ulaşmaması nedeniyle körlüğe yol açabilir. Bunun dışında cerrahi müdahale sonrasında da bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Enfeksiyon kanama ve gözdeki iltihaplanma katarakt cerrahisinin nadiren görülen komplikasyonlarındandır. Ancak bu tür komplikasyonlar uzman bir göz doktoru tarafından yönetilen uygun tedaviyle genellikle başarılı bir şekilde kontrol altına alınabilir. Bu yüzden katarakt tedavisinin zamanında yapılması olası komplikasyonları ve ileri görme kaybını engellemek adına büyük önem taşır.
