Siroz, karaciğerin uzun süreli hasar sonucu işlevini kaybetmesiyle ortaya çıkan ciddi bir hastalıktır. Karaciğer vücuttaki toksinlerin atılmasında besinlerin sindirilmesinde ve birçok hayati işlevde önemli bir rol oynar. Siroz geliştiğinde karaciğer dokusu hasar görür ve yerini skar dokusu alır.
Bu durum karaciğerin fonksiyonlarını yerine getirememesine yol açar. Siroz tedavi edilmediği takdirde karaciğer yetmezliğine kanama bozukluklarına enfeksiyonlara ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
Sirozun Nedenleri
Sirozun pek çok nedeni bulunuyor. Alkol tüketimi karaciğerin aşırı yüklenmesine yol açarak siroza neden olur. Uzun süreli aşırı alkol kullanımı karaciğer hücrelerinin hasar görmesine ve sonunda siroza dönüşmesine yol açar.
Bunun dışında viral hepatit B ve C gibi enfeksiyonlar da karaciğerin iltihaplanmasına ve zamanla siroza yol açar. Ayrıca obezite diyabet bazı genetik hastalıklar ve uzun süreli ilaç kullanımı da siroz gelişimine katkıda bulunur.
Siroz Belirtileri
Siroz belirtileri hastalığın evresine ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Erken aşamalarda çoğu hasta herhangi bir belirti hissetmeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe bazı uyarıcı belirtiler ortaya çıkar. Bunlar arasında yorgunluk halsizlik, karında şişlik, sarılık ve iştah kaybı yer alır.
Karaciğer fonksiyonlarının bozulması sonucu vücutta toksin birikimi artar ve bu da ciltte sararma göz aklarında sararma gibi sarılık belirtilerine yol açar. Ayrıca siroz ilerledikçe sindirim sistemi problemleri de görülmeye başlanır. Mide bulantısı kusma kanama gibi sorunlar hastalığın ilerlemiş aşamalarında sıklıkla karşılaşılan şikayetlerdir.
Sirozun ileri evrelerinde karaciğerin işlevlerini yerine getirememesi nedeniyle ciddi sağlık sorunları baş gösterir. Bunlar arasında karın boşluğunda sıvı birikmesi (asit) akciğerlerde sıvı birikmesi beyin fonksiyonlarının bozulması (hepatik ensefalopati) ve böbrek yetmezliği gibi yaşamı tehdit edici durumlar yer alır.
Siroz Tanısı ve Tedavisi
Sirozun teşhisi, kan testleri karaciğer biyopsisi ultrasonografi veya karaciğerin fonksiyonlarını ölçen diğer testlerle konulur. Erken dönemde hastalık tespit edilemezse de düzenli doktor kontrolleri ve karaciğer testleri sayesinde hastalığın ilerlemesi önlenebilir veya yönetilebilir.
Siroz tedavisi hastalığın nedenine ve evresine bağlı olarak değişir. Alkol bağımlılığı nedeniyle gelişen sirozu olan bir hasta alkolü bırakmalı ve karaciğerini koruyacak tedavi almalıdır. Viral hepatit nedeniyle gelişen sirozda ise antiviral tedavi uygulanabilir. Ayrıca sirozun komplikasyonlarını önlemek için doktor tarafından önerilen diyet ilaç tedavisi ve gerekirse cerrahi müdahaleler yapılabilir.
Sirozdan Korunma Yolları
Sirozdan korunmanın en etkili yolu karaciğeri koruyan sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmektir. Düzenli alkol tüketiminden kaçınmak dengeli ve sağlıklı beslenmek aşırı kilodan korunmak ve düzenli egzersiz yapmak siroz riskini önemli ölçüde azaltır. Ayrıca viral hepatit aşıları ve düzenli doktor kontrolleri hastalığın erken teşhisini sağlayarak tedavi edilmesini kolaylaştırır. Sigara içmekten ve aşırı ilaç kullanımından da kaçınılması gerekir.
Siroz, erken teşhis ve tedavi ile yönetilebilen bir hastalıktır. Karaciğerin sağlığını korumak bu hastalığa yakalanma riskini azaltmanın en etkili yoludur. Sirozun erken belirtileri fark edilip uygun tedavi başlandığında karaciğerin fonksiyonlarını korumak mümkün olabilir.
Karaciğer sağlığı konusunda farkındalık siroz gibi ciddi hastalıkların önlenmesinde ve yönetilmesinde kritik bir rol oynar. Siroz genellikle geri dönüşü olmayan bir durum olarak kabul edilse de hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak veya durdurmak mümkündür.
Bunun için erken tanı kadar kişinin kendi yaşam tarzında yaptığı değişiklikler de önemlidir. Örneğin beslenme düzenini karaciğer dostu bir hale getirmek ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçınmak protein alımını dengeli tutmak ve alkol kullanımını tamamen bırakmak karaciğeri korumaya yönelik atılabilecek en önemli adımlardandır.
